Gần 30 ngày liên tục viết long-form Substack và 5 bài học mình tự đúc kết
Gần 30 ngày liên tục viết long-form Substack và 5 bài học mình tự đúc kết
Cảm giác tự tin dần được xây dựng qua từng bước nhỏ, từng bài học từ những sai sót. Chính sự kiên trì đã giúp mình không bỏ cuộc khi mọi thứ trở nên khó khăn.
Khi quyết định tham gia thử thách viết 30 ngày liên tục trên Substack cùng Vũ trụ creator, mình tự nhủ rằng: “Sẽ khó lắm đấy Phương ạ.” Đây không chỉ là cuộc chạy marathon về sáng tạo mà còn là cuộc chạy đua với sự hoài nghi, trì hoãn và kỷ luật của bản thân.
Cảm giác bấm nút "Hoàn thành" mỗi ngày thực sự là một niềm tự hào, nhưng bên dưới những thành quả đó là hàng loạt bài học quý giá mà mình muốn chia sẻ với các bạn sau gần 30 ngày viết long-form.
01. Vòng lặp: Action ⥧ Reflection
Một trong những bài học quý giá nhất mà mình rút ra sau gần 30 ngày viết liên tục chính là tầm quan trọng của việc tạo ra vòng lặp “Action - Reflection” (Hành động - Phản tư).
Theo một báo cáo của Harvard Business Review, những người áp dụng phương pháp "rapid iteration" thường có tốc độ cải thiện nhanh gấp 4-5 lần so với những người chỉ tập trung vào việc lên kế hoạch kỹ lưỡng trước khi hành động.
Trong bất kỳ lĩnh vực sáng tạo nào, đặc biệt là với công việc solo creator, bạn không thể trông chờ vào một khởi đầu hoàn hảo. Ngược lại, chính việc dám bắt tay vào làm, thử nghiệm, và liên tục nhìn lại quá trình mới giúp bạn tìm ra những hướng đi phù hợp cho mình.
Khi mình bắt đầu hành trình viết mỗi ngày, mình luôn tự nhủ: "Chỉ cần viết. Không cần hoàn hảo, chỉ cần hành động." Ban đầu, không phải bài viết nào cũng đạt chất lượng như mình mong đợi, và có những lúc mình thấy stress, nản chí.
Nhưng điều quan trọng là sau mỗi lần viết, mình dành thời gian để ngồi lại và nhìn nhận: Điều gì đã hiệu quả? Điều gì cần cải thiện? Đó là lúc vòng lặp “Action - Reflection” phát huy sức mạnh của nó.
Action ⥧ Reflection là cách tốt nhất để tìm ra những gì phù hợp với bạn.
Việc thử nghiệm nhanh – hay còn gọi là “fast prototyping” – giúp mình liên tục điều chỉnh cách viết, cải tiến quy trình mà không bị kẹt trong suy nghĩ về sự hoàn hảo.
02. Quy trình làm việc hiệu quả
Có một quy trình làm việc rõ ràng không chỉ giúp mình tiết kiệm thời gian mà còn đảm bảo duy trì được sự ổn định trong quá trình sáng tạo.
Một quy trình làm việc rõ ràng không chỉ đơn giản là một lịch trình, mà là việc phân chia công việc thành các giai đoạn trước, trong và sau - tương tự như workflow của các creator nổi tiếng như Dan Koe, Ali Abdaal hay Jay Clouse, những người đã thành công nhờ vào việc hệ thống hóa quy trình sáng tạo.
Trước khi bắt đầu: Chuẩn bị nguồn cảm hứng và ý tưởng
Trước mỗi tuần, mình dành thời gian để brainstorm ý tưởng. Những ý tưởng lớn được ghi lại thành danh sách hoặc bản đồ tư duy (mindmap) để dễ dàng tiếp cận khi cần thiết. Mình khuyến khích các bạn việc thiết lập “idea bank” (ngân hàng ý tưởng), nơi bạn ghi chú lại tất cả ý tưởng trong tuần để không bị mất cảm hứng bất chợt.
Mình cũng sử dụng các công cụ quản lý công việc đơn giản như Google Drive để lên kế hoạch cho từng bài viết, chia nhỏ chúng thành các phần công việc cụ thể như: nghiên cứu, viết, chỉnh sửa và xuất bản. Điều này giúp mình không cảm thấy bị quá tải với nhiệm vụ viết mỗi ngày.
Trong quá trình: Routine sáng tạo
Để duy trì hiệu suất sáng tạo, mình thiết lập một routine hàng ngày. Với mình, việc dành ra một khoảng thời gian cố định để viết là rất quan trọng. Ali Abdaal thường chia sẻ rằng, việc có một routine sáng tạo không chỉ giúp bạn duy trì động lực mà còn tạo ra thói quen giúp não bộ chuẩn bị sẵn sàng cho công việc.
Trong quá trình viết, mình đặt ra các mục tiêu nhỏ cho từng bài viết, không đặt quá nhiều kỳ vọng vào việc viết hoàn hảo ngay từ lần đầu. Điều này giúp mình duy trì được sự tập trung và không bị căng thẳng bởi áp lực hoàn thành một tác phẩm lớn mỗi ngày.
Bạn cũng có thể thử Pomodoro Technique - phương pháp chia nhỏ thời gian làm việc thành từng đoạn 25 phút, sau đó nghỉ 5 phút. Đây là cách hiệu quả mà nhiều người sáng tạo, như Thomas Frank, sử dụng để duy trì sự tập trung cao độ trong công việc.
Sau khi hoàn thành: Phản tư và cải thiện
Sau khi viết xong mỗi bài, mình luôn dành thời gian để nhìn lại quá trình làm việc của mình. Đây là giai đoạn “Reflection” trong vòng lặp Action - Reflection mà mình đã đề cập ở phần trước.
Mình tự hỏi: "Có điều gì mình có thể cải thiện không?", "Quy trình nào đang hiệu quả và quy trình nào cần điều chỉnh?". Jay Clouse, founder của Creator Science, luôn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phản ánh và điều chỉnh quy trình để tối ưu hóa công việc sáng tạo.Ngoài ra, sau khi bài viết được publish, mình cũng dành thời gian để xem xét phản hồi từ độc giả. Đây là cách mình tiếp tục điều chỉnh nội dung và cách truyền tải để phù hợp hơn với nhu cầu của họ.
Việc có một quy trình làm việc rõ ràng không chỉ giúp mình đạt được mục tiêu viết mỗi ngày mà còn giúp mình cảm thấy thoải mái, không bị căng thẳng với áp lực từ thử thách.
03. Tracking tiến độ
Việc ghi lại tiến độ mỗi ngày đã giúp mình duy trì động lực không nhỏ. Mình bắt đầu ngày với một checklist đơn giản và mỗi lần hoàn thành, cảm giác được chọn vào ô “hoàn thành” thật sự làm mình cảm thấy tự hào.
“Ít nhất mình đã chiến thắng bản thân mỗi ngày.”
Theo một nghiên cứu từ American Society of Training and Development, việc đặt mục tiêu và theo dõi tiến độ có thể tăng khả năng hoàn thành mục tiêu lên đến 42%. Với mình, con số này không chỉ là lý thuyết mà là minh chứng rõ ràng.
Việc viết mỗi ngày giúp mình duy trì động lực, và nhìn thấy tiến bộ dần qua từng bài viết là niềm khích lệ lớn.
04. Kiên trì
Theo thống kê từ Buffer, 70% những người bắt đầu viết blog sẽ từ bỏ trong vòng 6 tháng đầu tiên, và con số này có lẽ còn cao hơn đối với những ai làm công việc sáng tạo solo như solo creator.
Với những người làm sáng tạo nội dung độc lập, sự kiên trì không chỉ là việc bạn phải liên tục làm việc trong thời gian dài, mà còn là khả năng đối mặt với sự cô độc và thiếu sự công nhận trong suốt hành trình của mình.
Khi bạn làm việc trong một tập thể, có những người đồng nghiệp, sếp hay khách hàng trực tiếp đánh giá công việc của bạn, điều này có thể tạo ra những động lực bên ngoài.
Nhưng với một solo creator, những phản hồi tích cực không đến ngay lập tức, hoặc thậm chí là không bao giờ đến nếu bạn không kiên trì đến cùng.
Ali Abdaal từng chia sẻ rằng hành trình làm sáng tạo độc lập không bao giờ dễ dàng. Khi bắt đầu kênh YouTube của mình, anh ấy đã phải mất hơn một năm để đạt được 1.000 người đăng ký đầu tiên. Nhưng điều quan trọng là anh ấy không bỏ cuộc.
"Bạn chỉ cần tiếp tục," Ali chia sẻ, "Sự kiên trì là thứ phân biệt giữa những người thành công và những người từ bỏ."
05. Tự hào với hành trình của chính mình
Sau gần 30 ngày, điều mà mình trân trọng nhất không phải là số lượng bài viết mình đã hoàn thành, mà là quá trình mình đã đi qua.
Mình nhận ra rằng, không phải lúc nào sản phẩm cuối cùng cũng quan trọng, mà chính quá trình thực hiện mới là điều đáng trân trọng.
Điều mình tự hào nhất là đã dám bước ra khỏi vùng an toàn
và chấp nhận thử thách.
Hành trình solo creator là một hành trình cô đơn, nhưng cũng là hành trình bạn tự khám phá và chiến thắng chính mình. Không có ai dẫn đường, không có ai chỉ bảo từng bước đi, nhưng đó chính là điểm làm nên sự đặc biệt của công việc này.
Lời kết
Viết liên tục trong 30 ngày không chỉ là một thử thách sáng tạo mà còn là một hành trình của chính mình. Qua từng bài viết, mình nhận ra rằng điều quan trọng không phải là kết quả cuối cùng, mà là cả quá trình mỗi ngày đều kiên trì ngồi xuống, đối diện với những ý tưởng, đôi khi trống rỗng, đôi khi ngập tràn cảm hứng.
Cảm giác tự tin dần được xây dựng qua từng bước nhỏ, từng bài học từ những sai sót. Chính sự kiên trì đã giúp mình không bỏ cuộc khi mọi thứ trở nên khó khăn.
Điều mình học được rõ nhất sau hành trình này là chỉ cần tiếp tục, từng chút một, quá trình đó sẽ dạy bạn nhiều hơn bất kỳ bài học nào khác. Và quan trọng nhất, nó giúp bạn hiểu rõ bản thân mình hơn trong chính hành trình sáng tạo.
Hãy để lại comment bên dưới về cảm nhận của bạn hoặc câu hỏi cho mình nhé!
