Phản tư - Sức mạnh giúp bạn khám phá bản thân

Phản tư là quá trình tự quan sát, đánh giá, và suy ngẫm về hành động, quyết định, và trạng thái tâm lý của chính bản thân.

Mình còn nhớ lần đầu tiên biết đến từ “phản tư” là cách đây 4 năm, từ một bài viết của cô Nguyễn Phi Vân, lúc đó mình đã phải “wow” vì thích từ khoá này quá. Có lẽ, điều đặc biệt nhất là cảm giác nhận ra rằng, thói quen mà mình đã nuôi dưỡng từ thuở nhỏ, hành động tự quan sát và đánh giá về bản thân, giờ đây, đã gọi tên được nó là gì.

Ngày nay, khi áp lực từ công việc, môi trường xã hội và cuộc sống hàng ngày ngày càng tăng cao, sức mạnh của phản tư theo mình, trở nên ngày càng quan trọng đối với sự nhận thức và phát triển cá nhân. Có thể nói, sau rất nhiều năm áp dụng thói quen này, mình đã có được sự cảm nhận sâu sắc hơn về bản thân, biết thấu hiểu, bao dung, tự động viên chính mình trong những khó khăn, thất bại hay bình tĩnh hơn trước những cơ hội, niềm vui lớn.

PHẢN TƯ LÀ GÌ

Phản tư là quá trình tự quan sát, đánh giá, và suy ngẫm về hành động, quyết định, và trạng thái tâm lý của chính bản thân. Nó không chỉ giúp chúng ta nhận biết điểm mạnh và điểm yếu cá nhân, mà còn tạo cơ hội để chúng ta hiểu rõ hơn về giá trị, mục tiêu, và mong muốn trong cuộc sống.

Tại Việt Nam, từ "phản tư" bắt nguồn từ tiếng Hán, cụ thể là từ "反思" (pinyin: fǎn sī). Từ này được ghép bởi hai chữ:

• 反 (fǎn): có nghĩa là "ngược lại, phản lại"

• 思 (sī): có nghĩa là "suy nghĩ, suy ngẫm"

➥Như vậy, từ "phản tư" có nghĩa là "suy nghĩ ngược lại, suy ngẫm về những gì đã xảy ra".

Trên thế giới, từ "reflection" có nguồn gốc từ tiếng Latinh, cụ thể là từ "reflectere". Từ này được ghép bởi hai chữ:

• re (retro): có nghĩa là "lùi lại, trở lại"

• flectere (flectere): có nghĩa là "uốn cong, bẻ gập"

➥Như vậy, từ "reflection" có nghĩa là "uốn cong trở lại, suy nghĩ lại, suy ngẫm".

Cả hai từ "phản tư" và "reflection" đều có nghĩa tương tự nhau, đều chỉ quá trình suy nghĩ sâu sắc và cẩn thận về những gì đã xảy ra. Tuy nhiên, hai từ này cũng có một số điểm khác biệt nhỏ. Cụ thể, từ "phản tư" có xu hướng nhấn mạnh đến ý nghĩa và ảnh hưởng của những trải nghiệm đó đối với bản thân, trong khi từ "reflection" có xu hướng nhấn mạnh đến quá trình suy nghĩ lại và suy ngẫm về những trải nghiệm đó.

Thành thực, cả hai từ theo nghĩa tiếng Việt hay tiếng Anh đều rất hay, nhưng nếu nhỉnh hơn thì mình thích từ “phản tư” của tiếng Việt hơn.

LỢI ÍCH CỦA PHẢN TƯ

1. Tự nhận thức: Phản tư giúp chúng ta nhìn nhận rõ hơn về chính mình, từ đó tăng sự tự nhận thức và hiểu biết về bản thân.

2. Học hỏi liên tục: Qua việc suy nghĩ về những kinh nghiệm, chúng ta rút ra những bài học quan trọng, giúp phát triển kiến thức và kỹ năng liên tục.

3. Tạo ra sự thay đổi tích cực: Phản tư là cơ hội để xác định những thay đổi cần thiết và đặt ra kế hoạch để phát triển bản thân.

4. Sáng tạo và Tưởng tượng: Việc suy nghĩ về những giải pháp cho những vấn đề hiện tại kích thích sự sáng tạo và tưởng tượng, mở ra những cơ hội mới.

LÀM THỂ NÀO ĐỂ THỰC HÀNH

1. Ưu tiên một khoảng cố định trong ngày:

   Quan trọng nhất là phải có thời gian dành riêng cho việc phản tư. Đặt một khoảng thời gian cố định hàng ngày từ 30-40 phút. Có thể là mỗi buổi sáng khi thức dậy hoặc mỗi tối trước khi đi ngủ.

2. Ghi chép:

   Việc viết nhật ký hoặc ghi chép về suy nghĩ và cảm xúc hàng ngày là một cách hiệu quả để theo dõi sự phát triển và đánh giá bản thân. Hãy mô tả cụ thể về những trải nghiệm, thách thức và cảm xúc mà bạn đã trải qua. Khi đọc lại, bạn có thể phát hiện ra những xu hướng và mô hình trong hành vi của mình, từ đó tìm ra những điểm cần cải thiện hoặc những khía cạnh cần phát triển.

   Ví dụ:
   - Một ngày, sau khi viết về một cuộc gặp quan trọng, bạn nhận ra rằng mình đã không thể hiện đầy đủ quan điểm của mình. Điều này đặt ra câu hỏi: “Tại sao mình lại không tự tin khi diễn đạt quan điểm của mình? Làm thế nào để cải thiện khả năng trình bày và tự tin trong tương lai?"

   

   Nếu ghi chép hàng ngày, theo mình chỉ nên trả lời 3 câu ngắn gọn như trên, nhưng duy trì mỗi ngày đã là rất tốt rồi

3. Đặt câu hỏi khám phá:

   Hỏi về ý nghĩa của những quyết định, hành động và mục tiêu của mình là một bước quan trọng trong việc hiểu rõ về bản thân. Thay vì chỉ nhìn vào "những gì" bạn làm, hãy đặt câu hỏi về "tại sao" và "làm thế nào." Điều này giúp bạn khám phá sâu sắc hơn về động cơ và giá trị cá nhân của mình.

   Ví dụ:
   Nếu bạn quyết định tham gia một khóa học mới, hãy tự hỏi:
   - Tại sao mình muốn học điều này?
   - Làm thế nào việc này hỗ trợ mục tiêu dài hạn của mình?

4. Tìm sự phản hồi:

   Tìm kiếm ý kiến ​​từ người khác là một phần quan trọng của quá trình phản tư. Họ có thể mang lại cái nhìn bên ngoài và nhận xét chân thật về hành vi và cách bạn tương tác với người khác. Điều này không chỉ giúp mở mang tầm nhìn mà còn tạo ra cơ hội để điều chỉnh hành vi và phát triển kỹ năng xã hội.

   Ví dụ:
   Sau một buổi thảo luận nhóm, bạn có thể hỏi đồng nghiệp,
   - Bạn nghĩ mình có thể làm gì để đóng góp tích cực hơn vào cuộc trò chuyện?
   - Có điều gì mình có thể cải thiện để tạo ra một sự tương tác tốt hơn trong nhóm?

NÊN CÓ LƯU Ý GÌ

1. Thật lòng và không đánh giá quá mức: Hãy tránh việc tự chỉ trích quá mức mà quên đi những điểm mạnh của bản thân.

2. Tập trung vào hành động: Đặt ra những mục tiêu cụ thể và kế hoạch hành động để thúc đẩy sự phát triển.

   

3. Thay đổi khi cần thiết: Đừng sợ thay đổi nếu phản tư đưa ra những dấu hiệu cần thiết cho sự phát triển và hạnh phúc cá nhân.

Phản tư không chỉ là một công cụ, mà là một lối sống, giúp chúng ta liên tục trở thành phiên bản tốt nhất của chính mình.

---

➤ Ghé thăm ngay: