Substack: Sự trở lại của blog và "better influence"

Substack đang đưa blog trở lại, nhưng dưới một hình thức hiện đại và tập trung hơn vào giá trị thực tế.

Trong thập kỷ vừa qua, các nền tảng mạng xã hội như Facebook, X (Twitter), và Instagram đã thống trị không gian trực tuyến, làm thay đổi cách chúng ta tạo và tiêu thụ nội dung.

Tuy nhiên theo quan sát của mình, năm 2024 chứng kiến sự trở lại mạnh mẽ của blog — nhưng dưới một hình thức mới và có chiều sâu hơn, thông qua nền tảng Substack.

Điều này đặt ra một câu hỏi: Tại sao Substack đang khôi phục lại xu hướng viết blog, và tại sao sự ảnh hưởng từ Substack có thể coi là "better influence" (ảnh hưởng tích cực và bền vững hơn)?

Sự phát triển ấn tượng của Substack

Substack nổi lên như một giải pháp thay thế cho các nền tảng truyền thông xã hội tập trung vào nội dung ngắn hạn.

Với hơn 30 triệu người truy cập hàng tháng và hơn 1 triệu người đăng ký trả phí vào năm 2024, Substack đang trở thành ngôi nhà của nhiều nhà sáng tạo nội dung và chuyên gia từ khắp nơi trên thế giới.

Tại Việt Nam, theo mình tìm hiểu thì số lượng người dùng Substack vẫn chưa nhiều như các nền tảng lâu đời, nhưng đang tăng trưởng đáng kể nhờ sự thay đổi thói quen tiêu thụ thông tin của người đọc.

Substack cho phép các nhà sáng tạo kiếm thu nhập trực tiếp thông qua các bản tin trả phí.

Những người sáng tạo nội dung hàng đầu như Casey Newton hay Matthew Yglesias có thể kiếm hàng triệu USD mỗi năm từ các bản tin của họ, và không cần phải dựa vào quảng cáo hay lượt xem nhanh chóng như trên YouTube hay TikTok.

Tại sao Substack là sự trở lại của blog?

Blog từng là một trong những hình thức truyền tải thông tin phổ biến nhất trong những năm đầu của Internet. Những nền tảng như Yahoo 360, Blogger, hay Wordpress đã giúp hàng triệu người chia sẻ quan điểm và kết nối với cộng đồng.

Yahoo 360 đặc biệt phổ biến ở Việt Nam từ những năm 2000. Tuy nhiên, với sự bùng nổ của mạng xã hội, blog dần bị lấn át bởi những nội dung nhanh gọn và có tính tương tác cao hơn như Facebook, Twitter.

Điều khiến Substack trở thành sự hồi sinh của blog nằm ở chỗ nó đơn giản hóa quá trình tạo và kiếm tiền từ nội dung, đồng thời cho phép người sáng tạo hoàn toàn kiểm soát nội dung.

Không giống như Facebook hay Twitter, nơi thuật toán quyết định nội dung nào sẽ hiển thị với người theo dõi, Substack trao cho các tác giả toàn quyền quản lý cách họ giao tiếp với độc giả.

Nội dung của họ sẽ đến trực tiếp trong hộp thư của độc giả, không qua bất kỳ bộ lọc hay thuật toán nào.

Substack cũng đã cải tiến mô hình blog bằng cách cung cấp một không gian trả phí. Độc giả sẵn sàng trả tiền cho nội dung chất lượng cao, điều này thúc đẩy các tác giả tập trung vào việc tạo ra giá trị lâu dài.

Trong khi đó, các nền tảng truyền thông xã hội thường khuyến khích nội dung gây tranh cãi hoặc giải trí nhanh chóng nhằm thu hút tương tác, điều này có thể dẫn đến sự phát triển không bền vững của người sáng tạo.

So sánh với các nền tảng khác

Nếu so sánh với các nền tảng như Medium hay Wordpress, Substack có một lợi thế rõ ràng: khả năng tích hợp newsletter trả phí một cách dễ dàng.

Medium, mặc dù cũng hỗ trợ người sáng tạo kiếm tiền, nhưng vẫn dựa vào mô hình đọc miễn phí và quảng cáo. Trong khi đó, Wordpress lại là nền tảng cho phép tùy biến tối đa nhưng đòi hỏi nhiều công sức để quản lý và phát triển hệ thống.

Substack đơn giản hóa tất cả các quy trình này, từ việc viết bài đến việc phát hành và kiếm tiền, giúp các nhà sáng tạo nội dung dễ dàng khởi động và duy trì trang blog của riêng mình mà không cần phải lo lắng về việc quản lý kỹ thuật.

Điều này đặc biệt hữu ích cho những người sáng tạo solo, những người muốn tập trung vào nội dung hơn là công nghệ.

So với X (Twitter), nơi nội dung thường chỉ mang tính ngắn gọn và tức thời, Substack mang đến không gian cho các bài viết dài hơi, có chiều sâu hơn. Đây là lý do tại sao Substack ở nước ngoài thu hút nhiều nhà báo và chuyên gia muốn chia sẻ kiến thức chuyên sâu.

LinkedIn, mặc dù là nơi chia sẻ chuyên môn, nhưng cũng không có chức năng newsletter trả phí giống như Substack, và thường tập trung vào mạng lưới nghề nghiệp hơn là xây dựng cộng đồng độc giả trung thành.

Thị trường Substack tại Việt Nam

Ở Việt Nam, blog từng có một thời kỳ hoàng kim với nền tảng Yahoo 360. Mình cũng từng có một chiếc blog nhỏ hồi ấy. Đối với nhiều người, blog trên Yahoo 360 là nơi để bày tỏ cảm xúc, chia sẻ câu chuyện cá nhân, và kết nối với bạn bè.

Sau khi Yahoo 360 đóng cửa, nhiều người đã chuyển sang Facebook, tuy nhiên, mình cảm thấy rằng sự cá nhân hóa và chiều sâu của các bài viết blog đã giảm đi.

Substack đang tạo cơ hội cho thị trường Việt Nam trở lại với thói quen đọc và viết blog.

Mặc dù thị trường vẫn còn tương đối mới, nhưng với sự gia tăng của việc tiêu thụ nội dung có giá trị, Substack có tiềm năng trở thành nền tảng phổ biến cho những người sáng tạo tại Việt Nam, đặc biệt là trong các lĩnh vực như giáo dục, kinh doanh, và sáng tạo nội dung.

Better Influence: Sự khác biệt của Substack

Một trong những yếu tố cốt lõi khiến Substack khác biệt là khả năng tạo ra “better influence” — tức là sự ảnh hưởng dựa trên giá trị thực sự. Thay vì tập trung vào số lượt thích, lượt theo dõi hay các con số ảo khác, Substack giúp người sáng tạo xây dựng mối quan hệ lâu dài và đáng tin cậy với độc giả.

Khi độc giả trả tiền để đọc một bản tin, họ không chỉ đơn thuần là theo dõi mà còn đầu tư vào chất lượng nội dung.

Các nền tảng mạng xã hội truyền thống khuyến khích nội dung lan truyền, đôi khi gây tranh cãi, và phụ thuộc vào quảng cáo. Điều này có thể dẫn đến sự phân cực trong nội dung và mất đi tính chân thực.

Substack, ngược lại, thúc đẩy các mối quan hệ dựa trên sự
tương tác thực sự và mang lại giá trị.

Substack cũng cho phép nhà sáng tạo kiểm soát hoàn toàn dữ liệu người dùng — một điểm khác biệt quan trọng với các nền tảng như Facebook, Twitter. Điều này không chỉ giúp xây dựng lòng tin mà còn mở ra những cơ hội tương tác cá nhân hóa hơn với độc giả.

Lời kết

Substack đang đưa blog trở lại, nhưng dưới một hình thức hiện đại và tập trung hơn vào giá trị thực tế. Nó là sự kết hợp giữa các lợi ích của blog truyền thống với tính năng kiếm tiền từ nội dung hiện đại, tạo điều kiện cho người sáng tạo phát triển bền vững và có thể kiểm soát cách nội dung của mình tiếp cận độc giả.

Với những nền tảng như Substack, các nhà sáng tạo nội dung không chỉ có cơ hội tạo ra thu nhập đáng kể mà còn xây dựng một cộng đồng vững mạnh, dựa trên sự tương tác thực sự và giá trị lâu dài.

Thị trường Việt Nam, với tiềm năng lớn về người tiêu thụ nội dung, đang ngày càng trở nên mở cửa hơn với các nền tảng như Substack, và đây có thể là tương lai của việc viết blog chuyên sâu tại đây.

Hãy để lại comment bên dưới về cảm nhận của bạn hoặc câu hỏi cho mình nhé!

—

Mera Cao
Cố vấn tái định vị nhân hiệu cho Solo Expert & Solo Creator